Skip to main content

HISTORIE

Foto Kasteel Elsloo 1931© Nationaal Archief / Collectie Spaarnestad/ANP/Leeflang

Landschap en Maas

Deel 13: De drie kuilen (Drie Koele)

Op het punt waar de Scha(ar)straat aansluit op de Driekuilenweg kwamen twee landweren samen. De landweer van Stein (dit was hier de voorganger van de het stuk Driekuilenweg naar de Heerstraat in Stein) en de landweer van Elsloo. Wij vermoeden dat de Driekuilenweg samen met de Schaarstraat deel heeft uitgemaakt van de oudste landweer van Elsloo. Pas later met het verschuiven van de landweer naar de Elser-heggen wordt dit een weg, de Driekuilenweg. Het beschreven (kruis)punt heet “Aan de Drie Kuilen”. We denken dat de naam afkomstig is van de drie greppels (kuilen) waaruit een landweer bestond. (De landweer zelf zullen we nog apart behandelen).

LM13.1

Aan de Drie Kuilen 1986. Met links de Schaarstraat en rechts het voetpad langs het Meldert. (Foto Guus Peters)

Momenteel is van de oorspronkelijke Druikuilenweg nog maar weinig over. Wel kan men aan dit restant nog zien dat het laatste stuk een holle weg is geweest. Een van de wanden is echter afgegraven. De betreffende kant is afgegraven t.b.v. het bakken voor de stenen van de St Augustinuskerk. Dit gebied werd dan ook de “Brikken-hook” genoemd.

De Moordkuil (Moardkoel)
De Moordkuil was het gedeelte van het Elserveld welk werd begrensd door de huidige , het Meldert , de Driekuilenweg, de Dross de Sauverstraat en de Elserheggen (nu nog aanwezig als een restant veldweg gelegen tussen de nieuwe woonwijken en behouden als straatnaam in het nieuwbouwplan). De Moordkuil was niet de oorspronkelijke naam voor dit gebied, dit was Berle. Binnen het Berle lag echter een perceel welk al in 1514 Mortkeul werd genoemd. De naam hiervan kan duiden op (een overigens niet bekende) kuil in het landschap waarin of in de omgeving misschien iemand vermoord werd. De eigenlijke benaming Berle betekend ton of wijnvat. De relatie met de veldnaam is ons niet bekend. Wellicht past hier een andere, ons onbekende, betekenis dan ton. Moordkuil is een voorbeeld van het optreden van wisselingen in namen. De naam Berle voor een groter gebied wordt uiteindelijk geheel verdrongen door de deelbenaming Moordkuil.

LM13.2
De Moordkuil in 1815 met rechts het Vunderke. Onder loopt de Driekuilenweg.

Een “Moordkuil” was echter ook de oude naam voor een kazemat, een verdedigings-werk. Uit de overlevering weten we dat toen de Fransen kwamen de mensen hun vee in de Drie Kuilen hebben verstopt. Bekend zijn de boerenschansen in de diverse plaatsen. omgrachte driehoeken. Deze weren op het platteland in de velden gebouwd om zich te verdedigen tegen plunderaars die het veeal op het vee hadden voorzien.

Misschien is de Moordkuil wel de aanduiding geweest voor een dergelijke schans. De landweer maakte ter plaatse inderdaad een bocht. Deze bocht werd achterlangs afgesneden door de Heibergweg die hier een diep holle weg vormt. Deze weg in combinatie met de bocht in de landweer kunnen heel goed als schans gediend hebben. Het gebied was daardoor omgracht en lag op een strategische hoogte (de Heiberg).

Duidelijk is te zien dat de bocht in de landweer plus de weg erachter, een omgracht geheel vormen.

Het Vunderke (ut Vunjerke)
Het Vunderke was de naam voor een voetpad, deels veldweg, door het Elserveld.Het eerste deel als voetpad was een afkorting tussen de Elserveldweg en de Driekuilenweg, na het oversteken hiervan werd het een veldweg (ongeveer de loop van de huidige Dross de Sauvetstraat), dan stak het de Elserheggen over en liep weer verder door de Heide als voetpad naar Sittard. De naam is afkomstig van vonder of vlonder. De naam komt ook voor als Vonderswegsken. Een vlonder is een kleine brug. In dit geval een bruggetje over de grachten van de landweer.


Het Vunderke tussen in 1950 tussen de Elserheggen en de Driekuilenweg.

De Eeckersteghe 
Het Vunderke kende in naam een voorganger: de Eeckersteghe. Deze naam verwijst naar een oudere functie van deze weg. "Ekeren" is het hoeden van varkens in een bos. Varkens werden o.a. gevoed met eikels en werden door een herder gehoed. De naam moet dateren uit de tijd dat de heide nog bos was. Na de omvorming van het bos in heide (in de 13e eeuw was hier al geen bos meer) verviel deze functie alsmede de naam.

Laat reactieformulier zien